اعتماد به نفس در سخنرانی 

تحقیقات نشان داده است که افراد در کمتر از سی ثانیه به شایستگی یک سخنران فکر می‌کنند. یعنی شنوندگان در عرض چند ثانیه تصمیم می‌گیرند که آیا قابل اعتماد هستید یا خیر؟ آن‌ها بر اساس زبان بدن و نحوه بیان شما این تصمیم را خواهند گرفت؛ یعنی آنچه می‌گویید و نحوه بیان آن از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر اعتماد به نفس در سخنرانی و نحوه بیان خوب داشته باشید، قطعاً آن‌ها را به سمت تصمیمات مثبت سوق می‌دهید. خبر خوب این است که روش‌های زیادی برای افزایش اعتماد به نفس در گفتگو وجود دارد. در این مقاله با ما همراه باشید تا بدانید اعتماد به نفس چیست و با راه‌های تقویت و افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی آشنا شوید.

منظور از اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس در واقع همان ایمان به خود است. یعنی این ایمان را در خود می‌بینید که می‌توانید با تمام چالش‌های زندگی مقابله کرده، همه چیز را کنترل کنید و به موفقیت برسید.  یک فرد با اعتماد به نفس، نقاط ضعف و قوت خود را به خوبی می‌شناسد و دیدگاه مثبتی نسبت به خود دارد. انتظارات و اهداف واقع‌بینانه تعیین می‌کند و با اعتماد به نفس در سخنرانی حضور می‌یابد.

با اعتماد به نفس، قاطعانه‌تر می‌توانید ارتباط برقرار کرده و انتقادات را مدیریت کنید. همچنین وضوح و اقتدارتان در صحبت کردن بیشتر می‌شود. در نتیجه مخاطبان پیام را بهتر درک می‌کنند و به آن پاسخ می‌دهند.

اعتماد به نفس، بیشتر به تصورات وابسته است و کمتر پیش می‌آید که با توانایی‌های واقعی در ارتباط باشد. اگر در حین اجرا اعتماد به نفس داشته باشید، بهترین سخنرانی ممکن را ارائه می‌دهید.

در مقابل، نداشتن اعتماد به نفس می‌تواند احساس شک و تردید ایجاد کند. باعث می‌شود نتوانید به دیگران اعتماد کنید و به نوعی مطیع آن‌ها باشید. حتی ممکن است احساس حقارت کنید، مورد بی‌مهری قرار بگیرید یا نسبت به انتقاد دیگران حساس شوید‌.

اعتماد به نفس پایین می‌تواند ناشی از تجربیات مختلف باشد. مثل: بزرگ شدن در یک محیط غیر حمایتی و انتقادی، جدا شدن از دوستان یا خانواده برای اولین بار، قضاوت بیش از حد خود، ترس از شکست.

افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند اغلب در تفکرات خود دچار اشتباه می‌شوند. البته توجه داشته باشید که این احساس ممکن است به موقعیت نیز بستگی داشته باشد؛ به عنوان مثال: می‌توانید در برخی زمینه‌ها مانند تحصیلات، اعتماد به نفس زیادی داشته باشید؛ در حالی که در برخی دیگر از زمینه‌ها مانند روابط، اعتماد به نفس نداشته باشید.

فن بیان چیست؟

فن بیان یعنی در هر زمان و مکان توانایی صحبت کردن دارید. در صورتی که این مهارت را داشته باشید به راحتی و با اعتماد به نفس می‌تواند با طرف مقابلتان ارتباط برقرار کرده، او را متقاعد و با خود همراه کنید. مهارت صحبت کردن در جمع و فن بیان خوب به مهارت‌های ارتباطی‌تان وابسته است. فرقی ندارد جمعی که در آن هستید آشنا باشد یا غیرآشنا، باید بتوانید با جان و دل صحبت‌های خود را به مخاطب منتقل کنید.

در صورتی که احساس می‌کنید فن بیان ضعیفی دارید، باید در دوره فن بیان شرکت کنید.

داشتن اعتماد به نفس در گفتگو، انتقال موثر مقصود و برقراری ارتباط مؤثر، مهارت فن بیان و سخنوریتان را نشان می‌دهد‌. معمولاً در یک سخنرانی فرصتی برای تعامل بین طرفین به وجود می‌آید؛ اما امکان دارد این فرصت هم پیش نیاید. در این گونه مواقع تفاوت بین یک سخنران ماهر و معمولی مشخص می‌شود. سخنران ماهر با فن بیان عالی و اعتماد به نفس در سخنرانی، هدفمندتر صحبت می‌کند و پیام خود را به صورت مؤثر و شفاف به مخاطب می‌رساند.

تقویت اعتماد به نفس در سخنرانی

در بسیاری از مسیرهای شغلی، ارائه سخنرانی الزامی ‌است. کارمندان، کارکنان آموزشی و کارآفرینانی که به  سرمایه‌گذاری روی می‌آورند، همواره در محیط‌های کاری مختلف مجبور به سخنرانی هستند. آن‌ها معمولاً این سخنرانی را یک چالش می‌دانند. استرس در سخنرانی امری طبیعی است؛ اما باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که هنگام سخنرانی، اعتماد به نفس خود را از دست ندهید.

این نشان می‌دهد که  یک ارائه خوب به آمادگی ذهنتان، در کنار آماده بودن محتوا وابسته است. در کنار بررسی اسلایدهای پاورپوینت و آماده کردن منابع دیگر، ایجاد اعتماد به نفس در گفتگو هم بسیار مهم است.

صحبت کردن در جمع یک مهارت ارزشمند مادام‌العمر است؛ اما مانند هر مهارتی، باید آن را مطالعه نمود و به طور هدفمند تمرین کرد تا به بهترین نحو برای همیشه باقی بماند. با توجه به اهمیت این موضوع، در ادامه به بیان راه‌های تقویت اعتماد به نفس در سخنرانی می‌پردازیم.

از یک فرد مهم در زندگی خود الهام بگیرید

یکی از راه‌های تقویت اعتماد به نفس، الهام گرفتن از فردی است که همواره او را تحسین می‌کنید. فرقی ندارد آن شخص، دوست، مربی یا یک شخص مشهور باشد. علاقه‌تان به او، وادارتان می‌کند که از او تقلید کرده و اعتماد به نفس خود را مانند او تقویت کنید.

سخنرانی خود را تکرار و تمرین کنید

یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت اعتماد به نفس، این است که تا آنجا که می‌توانید تمرین کنید. ارائه خود را از قبل به گونه‌ای آماده کنید که دیگران را متحیر کرده و آن‌ها را وادار به تشویق و تحسین شما کند. توجه داشته باشید که تسلط بر اصول و ارائه سخنرانی، یک امتیاز مثبت محسوب می‌شود. می‌توانید سخنرانی را در مقابل آینه یا یک دوست انجام دهید. توجه داشته باشید که سخنرانی را با صدای بلند، تکرار و تمرین کنید. تکرار این فرآیند و دانستن اینکه تمام تلاش خود را برای آماده کردن سخنرانی خود انجام داده‌اید، به افزایش سطح اعتماد به نفستان کمک می‌کند.

یک شروع خوب داشته باشید

صحبت خود را با یک داستان شخصی، آمار شگفت‌انگیز، نقل قول یا شوخی خنده‌دار شروع کنید. دانستن اینکه دقیقاً چگونه شروع می‌کنید، به افزایش اعتماد به نفس کمک می‌کند. در واقع این امکان را می‌دهد که در هنگام شروع، نه به یادداشت‌ یا اسلاید، بلکه مستقیماً به چشمان مخاطبان نگاه کنید.

با خودتان صادق باشید

یکی از مهم‌ترین روش‌های تقویت اعتماد به نفس در سخنرانی، صادق بودن با خودتان است. باید از صحت و صداقت اصول خود اطمینان حاصل کنید و به این اصول وفادار بمانید. این باعث می‌شود که برای اصول خود ارزش قائل باشید و در مقابل دیگران مطیع و بی‌دفاع نباشید. سعی کنید در موقعیت‌های مختلف، تا حد امکان از فرصت‌ها برای به اشتراک گذاشتن ارزش‌ها و اشتیاق خود استفاده کنید. وقتی به محتوایی که ارائه می‌دهید ایمان داشته و کاملاً درگیر باشید، به طور طبیعی اعتماد به نفستان درخشنده خواهد بود.

از زبان بدن استفاده کنید

زبان بدن، به تقویت اعتماد به نفستان کمک می‌کند. منظور از زبان بدن در سخنرانی، حرکات و ژست‌ها، ارتباط چشمی، حالات چهره و وضعیت بدن است. افرادی که همراه با صحبت کردن، از حرکات و ژست‌ها استفاده می‌کنند، متقاعدکننده‌تر هستند‌. سعی کنید آن قسمت از سخنرانی را که می‌توان با ژست‌ها همراه کرد، تمرین کنید. مثلاً اگر سوالی می‌پرسید که پاسخ آن بله است، سرتان را به جلو و عقب حرکت دهید. اگر قرار است صحبت‌هایتان موردی باشد، از انگشتانتان برای شمارش استفاده کنید. می‌توانید از ارتباطات غیرکلامی‌ نیز استفاده کنید. مثلا در هنگام صحبت کردن، قدم بزنید. حرکاتتان، احساستان را نسبت به موضوع مورد بحث، منعکس کرده و مخاطب را دعوت می‌کند تا در سطحی عمیق‌تر و احساسی با شما در ارتباط باشد.

ارتباط چشمی‌ برقرار کنید

طبق یک گزارش تحقیقاتی، چشم‌ها نقش کلیدی در برخوردهای اجتماعی انسان دارند. هنگامی‌ که انسان‌ها به چهره یکدیگر نگاه می‌کنند، معمولاً چشم‌ها اولین ویژگی‌هایی هستند که برای اطلاعات اسکن می‌شوند. برقراری تماس چشمی از اهمیت بالایی برخوردار است و عامل اصلی تقویت اعتماد به نفس محسوب می‌شود. تماس چشمی ‌باعث می‌شود که مخاطب، شما را قابل اعتماد بداند. در این صورت حسی که مخاطب دارد، به شما نیز منتقل شده و این باعث تقویت و افزایش اعتماد به نفستان می‌شود. البته توجه داشته باشید که باید وقت خود را صرف پیدا کردن ریتمی ‌برای قطع کردن تماس چشمی‌ کنید؛ یعنی باید مدتی تماس چشمی ‌را قطع کنید و به اسلاید‌های خود نگاه کنید‌

حالت بدنی مطمئن داشته باشید

60 درصد از ارتباطات، به وضعیت بدنتان مربوط است. مسلماً فردی که با شانه‌های خمیده و صورتی در هم رفته در سخنرانی حضور پیدا می‌کند، از اعتماد به نفسی برخوردار نخواهد بود. برای تقویت اعتماد به نفس خود سعی کنید بدنتان را در وضعیتی مطمئن قرار دهید. یعنی شانه‌ها و چانه را صاف کنید و با اطمینان راه بروید. دست‌ها را از جیب خارج کنید و به حالت باز نگه دارید. در صورتی که نشسته اید، کمر را راست کنید، دست‌هایتان را روی میز بگذارید، نوک انگشتان خود را به هم بزنید تا یک هرم تشکیل شود.

لبخند بزنید

لبخند از نظر فیزیولوژیکی، باعث ترشح اندورفین در مغز می‌شود که اعصاب و بدن را آرام کرده، نگرش خوشایند ایجاد می‌کند و احساس خوب بودن را تقویت می‌کند. به‌علاوه، لبخند باعث تقویت اعتماد به نفس می‌شود. این به مخاطبان نشان می‌دهد که از دیدن آنها خوشحال هستید؛ پس سعی کنید لحظاتی قبل از صحبت کردن، حالتی مثبت و دلپذیر در چهره خود داشته باشید.

برای مکث زمان بگذارید

بیشتر سخنران‌ها چون از سکوت می‌ترسند، از کلمات اضافه استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که مکث کردن مانند یک نقطه در انتهای جمله است که به ذهن مخاطب استراحت می‌دهد. مکث کردن به اعتماد به نفس نیاز دارد و باعث می‌شود مخاطب به صحبت‌هایتان با دقت بیشتری گوش دهد. یک راه ساده برای یادگیری قدرت مکث، این است که یک یا دو عبارت را در ارائه بعدی خود انتخاب کنید و قبل از ارائه آن مکث کنید. این عبارات می‌توانند عباراتی باشند که پیام اصلی را بیان می‌کنند یا عباراتی باشند که پس از بیان آن، سالن را ترک می‌کنید. به‌عنوان مثال: “مهم ترین چیزی که می‌خواهم به خاطر بسپارید، این است…” قبل از اینکه جمله را کامل کنید، دو ضربه مکث کنید. هرچه بعد از این بگویید، در ذهن مخاطب ماندگار می‌شود.

به مخاطب خود هدیه دهید

یکی از مواردی که در تقویت اعتماد به نفس در سخنرانی، اهمیت بالایی دارد، این است که سخنرانی خود را مانند هدیه‌ای ارزشمند و مفید در نظر بگیرید که باید به بهترین نحو به مخاطب ارائه دهید. این باعث می‌شود حس اضطراب‌تان از بین برود و تمرکزتان بیشتر شود. در نتیجه می‌توانید یک سخنرانی، با اعتماد به نفس کامل داشته باشید.

قبل از صحبت، با حضار احوالپرسی کنید

اگر قبل از شروع سخنرانی با حضار احوالپرسی کنید، آن‌ها فکر می‌کنند قابل اعتماد و با شخصیت هستید. این صمیمیت باعث تقویت اعتماد به نفستان می‌شود. علاوه بر این، گفت‌وگوی پیش از موعد با شنوندگان، سخنرانی ترسناک «عمومی» را به سخنرانی «شخصی طبیعی و آرام» تبدیل می‌کند.

از دیگران تعریف کنید

بسیاری از افراد، از تشویق کردن دیگران خجالت می‌کشند؛ اگر از دیگران تعریف کنید، آن‌ها خوشحال می‌شوند. طبق تحقیقات روانشناسان، تعریف کردن از دیگران می‌تواند احساس شادی و اعتماد به نفس را تقویت کند؛ پس ترس از صحبت کردن در جمع را کنار بگذارید و با مخاطب ارتباط برقرار کنید.

با آمادگی کامل در صحنه حاضر شوید

قبل از اجرای سخنرانی به سالن بروید و از چیدمان صندلی، لوازم الکترونیکی ارائه، میکروفون و نور آگاه شوید. این باعث می‌شود با آمادگی کامل در سالن حضور یابید و با اعتماد به نفس در سخنرانی صحبت کنید.

راه‌های افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی

متن سخنرانی را بارها تمرین کرده و اسلایدها را برای ارائه آماده کنید. حالا وقت آن است که تماشاگران را شگفت‌زده کنید. طبیعی است که هنگام وارد شدن به سالن اجرا، قلبتان تند تند بزند، کف دست‌هایتان نمناک شوند و احساس وحشت کنید؛ اما باید این افزایش آدرنالین را به سمت اشتیاق و انرژی لازم سوق دهید تا بدنتان عملکردی عالی داشته باشد. به همین آسانی می‌توانید اعتماد به نفستان را در سخنرانی افزایش دهید.

افراد مبتدی پیش از سخنرانی به معنای واقعی کلمه احساس غرق شدن می‌کنند؛ اما سخنرانان حرفه‌ای این احساس را پنهان کرده و یک سخنرانی عالی ارائه می‌دهند. سوال اصلی اینجاست که آن‌ها چگونه این کار را انجام می‌دهند؟ قطعاً با اعتماد به نفس! آن‌ها تکنیک‌هایی را پیش از سخنرانی اجرا می‌کنند که باعث افزایش اعتماد به نفس و در عین حال ارائه یک سخنرانی عالی می‌شود. در ادامه با این راهکار‌ها آشنا می‌شوید.

قبل از ارائه، سطح انرژی خود را افزایش دهید

یکی از بهترین راه‌های افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی، بالا بردن سطح انرژی است. برای این کار می‌توانید آهنگ مورد علاقه خود را گوش دهید و با عزیزان خود صحبت کنید؛ در واقع باید با انجام کاری که از آن لذت می‌برید، خود را در معرض احساس خوب قرار دهید. ورزش کنید، یوگا تمرین کنید وغیره. ورزش‌هایی مثل حرکات کششی سبک، چند بار خم کردن زانو، یا پیاده‌روی سریع در راهرو موجب ارسال اکسیژن بیشتر به مغز، کاهش تنش و افزایش اعتماد به نفس می‌شود. می‌توانید پنج دقیقه قبل از اجرا بایستید، بدن خود را گرم کنید و سطح انرژی خود را بالا ببرید.

کلمات اضافه را حذف کنید

منظور از کلمات اضافه، کلماتی مانند اَم، آ و … هستند. استفاده از این کلمات برای شنوندگان، آزاردهنده است و باعث می‌شود گوینده از خودش مطمئن نباشد. اگر به‌دنبال تقویت اعتماد به نفس خود هستید، سخنرانی خود را تمرین کنید و همزمان صدایتان را ضبط کنید. به صدای خود گوش دهید و کلمات اضافه‌ای را که زیاد تکرار می‌کنید، یادداشت کنید. مجدداً سخنرانی را تمرین کرده و سعی کنید این کلمات را به طور کامل حذف کنید.

نفس عمیق بکشید

اضطراب، ماهیچه‌های قفسه سینه و گلو را سفت می‌کند. این اثر محدودکننده با استنشاق‌های عمیق کاهش می‌یابد. با تنفس عمیق که از طریق دیافراگم انجام می‌شود،  میزان اکسیژنی که به ریه‌ها و مغز جریان می‌یابد، به حداکثر می‌رسد؛ پاسخ «جنگ یا گریز» پمپاژ آدرنالین را قطع کرده و واکنش آرام‌سازی طبیعی بدن تحریک می‌شود. پس قدرت یک نفس طولانی، آهسته و عمیق را دست کم نگیرید و در لحظات منتهی به ارائه خود، عمیق و عمدی نفس بکشید.

به صدای خود توجه کنید

در سخنرانی، مهم‌ترین چیزی که مورد توجه مخاطب قرار می‌گیرد، صدای سخنران است. پس سعی کنید با صدای واضح و محاوره‌ای صحبت کنید و زیر و بم صدای خود را تغییر دهید. یکی از مهم‌ترین اصول سخنرانی، توجه به سرعت گفتار است. اگر مطلبی را بیان می‌کنید که مهم است و شنونده باید به آن توجه داشته باشد، سرعت گفتارتان را کاهش دهید. وقفه‌ها و مکث‌های طبیعی را در ارائه خود لحاظ کنید. این باعث می‌شود تمرکز بیشتری به سخنرانی خود داشته باشید و در نتیجه اعتماد به نفستان بیشتر شود.

موفقیت را تجسم کنید

برای افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی، جملات تاکیدی مثبت را بنویسید و در چند دقیقه منتهی به ارائه، با خود تکرار کنید. توجه داشته باشید که هیچ کس نمی‌تواند به اندازه خودتان کارآمد باشد. با گفتن جملاتی مثل (شما یک سخنران پویا هستید!) (شما مشتاق و جذاب هستید!) به خود، خود را سخنرانی موفق تصور کنید. این باعث افزایش اعتماد به نفستان می‌شود.

سه حقیقت مخاطب را تصدیق کنید

قبل از سخنرانی، سه حقیقت که مخاطب در موردتان تصور می‌کند، پیش خود تکرار کنید تا اعتماد به نفستان افزایش یابد.

مخاطب معتقد است که من متخصص هستم: برای اثبات این موضوع باید سخنرانی را با اعتماد به نفس بالا انجام دهم.

• مخاطب از من می‌خواهد که موفق شوم: مخاطبان از من انتظار دارند که صحبتی جذاب و مفید داشته باشم. پس من باید سخنرانی با اعتماد به نفس داشته باشم.
• مخاطب نمی‌داند که من چه می‌خواهم بگویم: من با اعتماد به نفس کامل سخنرانی می‌کنم و چون می‌دانم که مخاطب نمی‌داند من چه می‌خواهم بگویم، حتی اگر خطایی کردم، نادیده می‌گیرم و می‌گذرم.

آب بنوشید

از غذاها و نوشیدنی‌های سرد، محصولات لبنی و نوشیدنی‌های گازدار قبل از سخنرانی خودداری کنید. بلکه قبل یا در حین سخنرانی، آب گرم را در صورت امکان با لیمو میل کنید؛ چرا که به خشکی دهان کمک می‌کند، تجمع مخاط در دهان را کاهش می‌دهد و گلو را پاک می‌کند. در نتیجه می‌توانید با صدای واضح‌تر و با اعتماد به نفس بیشتر صحبت کنید.

وانمود نکنید که عصبی نیستید

اگر عصبی هستید، سعی نکنید این حس را پنهان کنید؛ چرا که پنهان کردن، باعث اضطرب‌ بیشتر می‌شود، ضربان قلبتان را افزایش می‌دهد و در نتیجه تمرکزتان را از دست می‌دهید. پس سعی کنید احساساتتان را در آغوش بگیرید و آن را به سمت اشتیاق هدایت کنید تا بتوانید با اعتماد به نفس سخنرانی کنید.

لباس‌هایی بپوشید که در آن راحت هستید

ظاهر بیرونی، گویای میزان اعتماد به نفس شماست؛ بنابراین پوشیدن یک لباس حرفه‌ای، ضروری است. البته این لباس باید راحتی کامل را برایتان فراهم کند؛ زیرا پوشیدن لباس‌هایی که در آن راحت نیستید، نه تنها باعث افزایش اعتماد به نفستان نمی‌شود، بلکه باعث می‌شود معذب شوید. نه تنها لباس، این موضوع در مورد کفش و سایر اکسسوری‌هایتان هم صدق می‌کند. پس توجه داشته باشید که داشتن احساس راحتی به افزایش اعتماد به نفس کمک شایانی می‌کند.

به اندازه کافی بخوابید

شب قبل از سخنرانی، به اندازه کافی بخوابید. این باعث می‌شود ذهنتان استراحت کند؛ علاوه بر این، احساس شادابی، انرژی زیاد و اعتماد به نفس را در حین سخنرانی تجربه می‌کنید.

به خودتان تبریک بگویید

پس از پایان سخنرانی، به خود تبریک بگویید و موفقیتتان را جشن بگیرید. این باعث می‌شود برای دفعه بعد از اعتماد به نفس بیشتری برخوردار باشید. دستاوردهای این سخنرانی را یادداشت کنید و دفعه بعد که نیاز به صحبت در جمع دارید، از این دستاوردها استفاده کنید.

سخن پایانی

همان‌طور که در این مقاله ذکر شد، اعتماد به نفس در سخنرانی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و می‌تواند عامل موفقیتتان باشد. اما این زمانی امکان دارد که بدانید اعتماد به نفس و فن بیان چیست؟ در این مقاله با پاسخ این پرسش همراه شما بودیم. علاوه بر این، راه‌های تقویت اعتماد به نفس در گفتگو و همچنین راه‌های افزایش اعتماد به نفس در سخنرانی را بیان کردیم تا با بهره‌گیری از آن‌ها بتوانید یک سخنرانی فوق‌العاده را اجرا کنید.